اخبار

بافت فرش در تبریز بسیار قدمت دارد و وجود بازار فرش در تبریز اهمیت فرش و فرش بافی را در این خطه از ایران نشان می دهد. فرش تبریز بسیار معروف است و طرفداران خاص خود را دارد. به طور کلی آب و هوای معتدل، کوهستانی بودن منطقه و سایر اختصاصات طبیعی و جغرافیایی، تبریز و نواحی آن را برای کشاورزی و دامداری مستعد ساخته و فراورده های دامی؛ خود مردم هنردوست، و صنعتگر آن را به سمت صنایع دستی به ویژه هنرهای دستی از جمله فرشبافی سوق داده است.

تاریخچه فرش تبریز
یکی از مهم ترین صنایع دستی شهر تبریز قالی بافی است و در این زمینه شهرت جهانی دارد. فرشبافی در تبریز، قبل از دوران صفویه آغاز شد و یکی از قدیمی ترین و معروف ترین مراکز بافت فرش های دستباف در دنیا به شمار می آمد. اوایل، فرش ها در قالب طرح های روستایی با رج شمارهای ۲۴ بافته می شد که به مرور زمان با رشد و ترقی فرش و قالیبافی تا ۱۱۰ رج افزاش پیدا کرد و همچنین به هنر درباری مبدل گشت.
مواد اولیه بکارگرفته شده در فرش تبریز معمولا از جنس پشم یا ابریشم بودند که فرش های بسیار با کیفیت و اعلا روانه بازار می کردند. تبریز دارای تنوعی بی نظیر از طرح ها و نقشه ها در زمان های گذشته بود.
طرح های شناخته شده تبریز عبارتند از: طرح مستوفی (کل فرنک مستوفی)، اسلیمی ترنج دار، اسلیمی لچک دار، ترنج، نقش ماهی یا هراتی، گلدانی، میناخانی، طرح درختی، طرح تصویری، طرح باغی یا گلستانی، طرح شکارگاه و …

ساختار فرش تبریز
ریز بافت ترین فرش های ایران در تبریز بافته می شود. گره با قلاب و از نوع متقارن (ترکی) و پودگذاری به صورت دو پوده (مانند کلیه نواحی ترک زبان) است.
تار فرش تبریز اغلب پنبه ای و بسیار مستحکم و با دوام و پود و پرز پشم است. اما فرش های ابریشمی نیز به صورت گل ابریشم، تمام ابریشم و یا چله ابریشم بافته می شود و قالیچه های چله ابریشم تبریز در نوع خود از بهترین فرش های ایران است.
قسمت عمده پشمی که در صنعت قالی بافی تبریز مورد استفاده قرار می گیرد، از منطقه ماکو تهیه می گردد. پشم ماکو مرغوب است ولی قدری خشن تر و زبرتر از مناطق دیگر شمال غربی و غرب کشور است. همین مختصات سبب شده که قالی های تبریزی قدری خشن شود. زمانی بخشی از پشم تبریز از ارومیه و مهاباد، دشت مغان، خوی و سلماس نیز تأمین می شد.
در مورد پرز فرش تبریز باید به این ویژگی اشاره کنیم که حالت ظاهری این پرزها نه درخشان است و نه ابریشمین، و این موردی است که درباره سایر گونه های فرش ایران نیز صادق است. این پدیده را در قالی های جدیدی که دارای بافت بسیار ظریفی هستند و حتی در قالی های قدیمی نیز می بینیم. عدم شفافیت و خشکی این قالی ها ناشی از رنگرزی آن و استفاده از آب شور تبریز است که دارای نمک فراوانی است.
مشخصات مثبت و متمایز فرش تبریز نسبت به فرش سایر شهرها:
گره فرش تبریز: هر تخته از فرش تبریز (به استثنای فرآورده های غیر معمول) با گره ترکی بافته می شوند و هر قالی که با این گره بافته نشده باشد نمی توان آن را تبریزی محسوب کرد.
دو پوده بودن: فرش تبریز دو پوده است و معمولاً پرز آن کوتاه تر و نازک تر و سبک تر از اغلب بافته های غیر عشایری ایران است.
طراحی فرش تبریز: طراحی فرش های تبریز عالی و بافت آن بسیار دقیق است. به این جهت قالی چنان منظم و جا افتاده از کار در می آید که حالت قالی ماشینی را پیدا می کند. کوتاهی پرزهای قالی تبریز این دقت ماشینی را نمایان تر جلوه می دهد.
مواد اولیه فرش تبریز: پشم ناحیه ماکو به خصوص پشمی که از دباغ خانه های تبریز به دست می آید از پشمی که در سایر شهرها برای قالی بافی به کار می رود خشن تر است و در نتیجه فرش های تبریز مانند قالی های مشهد و کرمان مخملی نیست.
رنگ فرش تبریز: رنگ هایی که در فرش های تبریز به کار می رود اغلب تند و خام است.

ویژگی های فرش تبریز
۱- طراحی فرش تبریز توسط مجرب ترین اساتید با رعایت تمام استاندارها انجام می پذیرد.
۲- فرش تبریز عموما در رج شمارهای بالا و ریزبافت است.
۳- فرش های تبریز دارای تنوع بسیار زیادی از رنگ ها است.
۴- پرزهای فرش تبریز معمولا کوتاه است و پرداخت آنها توسط افراد ماهر انجام می گیرد.
۵- الیاف بکار رفته در فرش دستباف تبریز از نوع مرغوب است و از کیفیت بالایی برخوردار است.
۶- استفاده از سایه روشن ها که باعث ایجاد عمق در فرش تبریز می شود.
۷- استفاده از رنگ برای پر کردن فضاهای خالی به جای نقش است که با به کارگیری رنگ های ۸- دارای هارمونی و هماهنگی با طرح فضاهایی خاص، قرابتی زیبا بین طرح و رنگ ایجاد می کند. چنین فنی را در طرح های زیر خاکی جدید می بینیم.
منابع:
www.egt.ir
www.beytoote.com
www.karnaval.ir