اخبار

این تلقی که تشخیص فرش دستباف خوب فقط از عهده افراد متخصص برمی‌آید؛ درست نیست. امروزه تقریبا در تمام کشورهای دنیا، فرش اصلی ایرانی شناخته شده است و جزو کالاهای لوکس محسوب می‌شود. اما تشخیص فرش دستباف خوب از فرش دستباف تقلبی برای افراد عادی کمی مشکل است. در این مقاله روش‌هایی را به شما یاد می‌دهیم که بتوانید مانند یک متخصص، فرش دستباف خوب و باکیفیت را به خوبی تشخیص بدهید.

در مناطق مختلفی از کشورمان، بافت فرش به عنوان یکی از منابع کسب درآمد برای زنان خانه دار و بافندگان حرفه ای محسوب می شود. این هنر اصیل تقریبا تنها هنر دستی است که دستاوردهای آن تا کنون باقیمانده و دستخوش تغییر و فراموشی نشده است. ارزش افزوده ای که بافندگان می‌توانند با تولید یک فرش دستباف عالی خلق کنند باعث شده که شهرت این هنر جهانی شود.

چه روش هایی برای تشخیص فرش دستباف خوب وجود دارد؟

همان طور که گفته شد، امروزه کارشناسان زیادی می توانند تشخیص فرش دستباف خوب را انجام دهند. آنها از روی رنگ، بافت و طراحی به بسیاری از نکات در مورد فرش ها پی برده و این اطلاعات را در اختیار خریداران قرار می دهند تا خریدی مطمئن تر داشته باشند. از آن جایی که هر فروشنده ای برای مشتریان دلسوز نیست، بهتر است خودتان هم این اطلاعات را داشته باشید. در ادامه به ۱۱ مورد از پر کاربردترین روش های تشخیص کیفیت فرش دستباف اشاره خواهیم داشت.

۱- توجه به میزان تراکم

تراکم همان رجشمار است. در واقع رجشمار در بسیاری از سبک‌های بافت فرش، به تعداد گره‌هایی گفته می‌شود که در هر ۶.۵ تا ۷ سانتی‌متر از عرض فرش، روی چله زده شده است. به عنوان مثال اگر رجشمار فرش ۵۰ باشد؛ یعنی در هر ۷ سانتی‌متر از عرض، ۵۰ گره وجود دارد. هر چه عدد رجشمار بیشتر باشد؛ تراکم فرش بیشتر شده و نقشه ظریف‌تر می‌شود. بنابراین در پاسخ به این سوال که فرش دستباف چند رج خوبه ؟ باید گفت که هر چه رجشمار فرش بیشتر باشد؛ نقشه آن واضح‌تر و ظریف‌تر و تراکم بافت آن نیز بالاتر است.

۲- تقارن نقشه

هیچ فرش دستبافی را نمی‌توانید پیدا کنید که کاملا دو طرف آن متقارن باشد. بنابراین همیشه در فرش‌های دستباف ناهمواری در پیاده‌سازی نقشه و مقداری عدم تقارن وجود دارد. در فرشی که تک تک گره‌های آن با دست زده می‌شود؛ معمولا نمی‌توان طرح نیمی از فرش را دقیقا مانند آینه در طرف دیگر تکرار کرد. این دقیقا همان کاری است که دستگاه‌های فرشبافی می‌توانند انجام دهند. بنابراین در فرش‌های ماشینی، طرح‌ها و اشکال دو طرف قالی، کاملا متقارن هستند.

۳- توجه به درخشندگی فرش

فرش دستباف نسبت به نسخه های ماشینی یا غیراصل، درخشندگی و جلوه بهتری دارد. البته این مورد آن چنان به کارشناسی و کسب تجربه نیاز ندارد و با یک نگاه ساده هم می توان به اطلاعاتی در مورد براق بودن فرش ها پی برد. نه تنها خود فرش، بلکه پرزهای آن از متریالی هستند که درخشندگی آن ها کاملا واضح است. سعی کنید سر وقت فرش های دستبافی بروید که پرزهای نرم و براقی دارند.

۴- بررسی رنگ ندادن فرش

متاسفانه عده زیادی از مشتریان فرش های دستباف بدون اطلاعات کافی نسبت به خرید این محصولات اقدام کرده و روش تشخیص فرش دستباف را به خوبی نمی دانند. همه چیز در خرید و استفاده از این فرش ها برای آن ها خوب پیش می رود، تا این که آن را می شویند. آن گاه است که متوجه جنس و کیفیت نه چندان مطلوب این فرش ها می شوند. در زمان شستن فرش ها از چند راه می توان کیفیت بد آنها را پیدا کرد.

۵- حفظ کیفیت فرش دستباف

یک راه دیگر تشخیص فرش دستباف خوب، حفظ کیفیت آن در گذر زمان است. از همان ابتدا نمی توان به این نکته پی برد و در زمان خرید باید راه های دیگر را امتحان کرد. فرش های دستباف به عنوان تنها کفپوش هایی به شمار می روند که رنگ، درخشندگی و به طور کلی کیفیت خود را در گذر زمان از دست نمی دهند و همچنان به همان حالت ابتدایی خود باقی می مانند.

۶- استفاده از الیاف طبیعی

یکی از مزایا و ویژگی های فرش دستباف، استفاده از الیاف طبیعی در تمام قسمت های آن است. در نظر گرفتن این موضوع، تشخیص فرش دستباف خوب را ساده تر می کند. حتی اگر درصد کمی از فرش را الیاف مصنوعی پوشش داده باشد، آن فرش ارزش خود را از دست می دهد.

الیاف طبیعی خود خصوصیات برجسته فراوانی دارد. برای نمونه مناسب افراد مبتلا به آسم و حساسیت های دیگر است. بنابراین گزینه مناسبی برای تامین سلامت جسمانی افراد در طولانی مدت به شمار می رود. در حالی که مواد مصنوعی به کار رفته در فرش های ماشینی، حساسیت هایی را برای افراد مسن یا حتی کودکان به وجود آورند.

۷- سردی و گرمی فرش دستباف

خصوصیت جالب دیگر برای تشخیص فرش دستباف خوب، تغییر دمای آن در فصول مختلف است. معمولا فرش های خوب در فصول گرم مانند تابستان سرد و در فصول سرد همچون زمستان گرم می شوند. این باعث می شود نشستن یا استفاده از این فرش در ماه های متنوع سال، حس خوبی به دارندگان فرش انتقال دهد. چنین خصوصیتی هرگز برای فرش های ماشینی وجود ندارد و اتفاقا برعکس هم هست؛ یعنی همگام با دما پیش می روند.

۸- بررسی ریشه فرش

ریشه فرش دستباف، جدا از چله نیست. در واقع ریشه‌ای که از دو طرف فرش به صورت تارهای نخ بیرون زده؛ همان انتها و ابتدای چله است. بنابراین اگر پشت فرش، ریشه دوخته شده باشد؛ باید به اصل بودن آن شک کنید. ریشه جزء لاینفک فرش دستباف است و نباید جدا از آن پشت فرش دوخته شده باشد.

۹- توجه به ساختار گره ها

یک فرش دستباف را اگر از پشت نگاه کنید؛ می‌توانید تک تک گره‌های آن را به وضوح ببینید. حتی افرادی که متخصص این کار هستند می‌توانند از پشت فرش، روش بافت و نوع گره، ظرافت آنها و کیفیت بافت را نیز تشخیص دهند. همانطور که قبلا گفته شد؛ فرش دستباف هرگز بی‌عیب و نقص نیست. این را می‌توان از روی ظاهر گره‌ها تشخیص داد. بی‌نظمی‌ها و ایرادات جزئی که در پشت فرش می‌بینید؛ کاملا طبیعی هستند.

۱۰- بررسی جنس الیاف

فرش‌های دستباف از الیاف طبیعی مانند پشم گوسفند، پنبه، موی شتر یا ابریشم خالص بافته می‌شوند. این در حالی است که در تولید فرش‌های ماشینی غالبا از الیاف مصنوعی استفاده می‌شود.

۱۱- ضخامت فرش

علاوه بر تراکم گره‌ها، ارتفاع پرز یا همان میزان ضخامت، نشانگر ارزش فرش است. هرچه فرش دستباف نازک‌تر باشد؛ کیفیت آن بیشتر است. فقط بافنده‌های بسیار باتجربه می‌توانند فرشی بسیار نازک و عاری از هرگونه ناهمواری سطحی ببافند.

نتیجه گیری

تشخیص کیفیت فرش دستباف نیازمند دقت، آگاهی و تجربه بسیار است. با استفاده از روش‌هایی که در بالا به آنها اشاره شد، می‌توانید با اطمینان خریدی با کیفیت بالا انجام دهید. همچنین، توصیه می‌شود از فروشگاه‌های معتبر و با سابقه مانند فرش افشار خرید کنید تا از اصالت و کیفیت فرش مطمئن شوید. هنگام انتخاب فرش، به جزئیات فنی و زیبایی آن توجه کنید تا در تمام طول عمر از داشتن فرشی اصیل و با کیفیت لذت ببرید. بهترین راه برای یادگیری تشخیص کیفیت فرش، مشاهده و بررسی نمونه‌های باکیفیت و قرار دادن آنها در کنار نمونه‌های ضعیف است. با مشاهده و لمس فرش، می‌توانید نسبت به کیفیت بافت، نرمی و لطافت آن اطلاعات بیشتری کسب کنید.